chơi rap và sự xa rời văn hóa hiphop

Đầu tiên xin nói về Rapper phải đạt được những tiêu chuẩn gì?
1. Một niềm đam mê thực sự:
Có những người quan niệm Rapper là người ăn mặc khác người: quần tụt, áo rộng, đeo bling, đội mũ bóng chày NY, LA ... và quan trọng nhất Rapper phải có một Home Studio hay ít ra là thu âm phải ra Studio. Nếu để ý trong phim " Get Rick Or Die trying " nói về cuộc đời của 50Cent, đoạn nói về tuổi thơ ấu của 50 các bạn sẽ thấy 50 một tay cầm tờ giấy, một tay cầm MIC rẻ tiền cắm vào một cái máy cát xét để thu những sáng tác đầu tay. Vấn đề ở đây không phải là giàu hay nghèo, nếu giàu có điều kiện phát triển thì càng tốt nhưng đừng lấy điều kiện : tiền + dụng cụ kỹ thuật tốt làm thước đo để đánh giá chất lượng của một bài Rap hay một Rapper. Chỉ cần một cái bút, một tờ giấy một người chơi Rap có thể sáng tác một ca khúc trên xe bus, nhà ga, lớp học ...

2. Thần tượng của bạn là ai?
Thần tượng rất quan trọng trong Rap, không như những thể loại khác Rap - Hiphop không được đào tạo ở bất kỳ một ngôi trường hay lớp dạy thanh nhạc nào cả. Hiphop là một cộng đồng, xa hơn đấy là một nền văn hóa truyền khẩu, truyền tâm ( cũng như dân gian VN ). Cách bạn hiểu Hiphop như thế nào, bạn yêu Hiphop ở điểm nào sẽ quyết định tác phẩm của bạn sẽ ra sao. Sẽ rất buồn cười nếu như bạn chơi Rap mà thần tượng của bạn là Britney Spear, chủ đề bạn làm rap sẽ loanh quanh, luẩn quẩn là tình yêu học trò hay các cô gái ở lớp thể dục nhịp điệu ( ). Thần tượng của bạn là 50Cent, bạn sẽ nói về cách nhìn của bạn về cuộc sống. Hiện nay rất nhiều " Rapper " Việt Nam có thần tượng là Jay Chou, các " ngôi sao Hiphop Hàn Quốc, Nhật Bản " và hiểu đơn sơ, sai lầm Hiphop là sôi động, là nhảy nhót sầm sập trên sân khấu, ăn mặc thật đẹp.

3. Cách làm Rap:
Rap có nhiều thể loại như Urban, Hardcore, Gangz, Life, Love, Sex, Dirty ... nhưng cách thể hiện Rap thường chỉ là 2 thể loại : Freestyle và UnFreestyle.
_ Freestyle: nói một cách đơn giản là khả năng Rap mà không cần chuẩn bị trước lyric. Freestyle khi một ý tưởng chợt thoáng qua trong đầu để làm một bài Rap hoàn hảo và Freestyle trong battle trực tiếp giữa các Rapper với nhau. Bài viết này sẽ không nói sâu vào Freestyle.
_ UnFreestyle : ngược lại với Freestyle. Rapper chọn chủ đề ( theo cảm hứng ), làm beat, viết lyric, thu âm, mix + nhiều công đoạn khác để cho ra một Rap Track.
+ Chủ đề trong Rap là Unlimited - không giới hạn. Nhưng nếu là một Rapper thực thụ thì họ sẽ không chơi Rap cả đời với một chủ đề hay chỉ 2 thể loại: Gangz, Love. Bởi Rap là một kỹ năng đưa cuộc sống vào âm nhạc, nói là một kỹ năng giao tiếp thông thường của con người sẽ được Rapper đưa nó lên một nghệ thuật cùng âm nhạc để mọi người cảm thụ và biết được tâm sự của mình. Thế nên một Rapper sẽ nói lên tất cả những gì mình nghĩ về tất cả mọi thứ. Có thể trong các thể loại khác vấn đề đó là tầm thường nhưng trong Rap thì nó không tầm thường ( vd " địt nhau " ) và có thể chủ đề mà thể loại khác tôn thờ thì Rap lại không hay nói đến, coi nó là tầm thường ( vd: " tình yêu học sinh " của Teen Pop ).
_ Beat: Một người chơi Rap phải hiểu thế nào là Beat? Beat nghĩa đen là "tiếng đập", thế nên Beat trong Rap thường chỉ là một đoạn giai điệu đơn giản, lập đi lập lại nhiều lần bằng ít nhất là một nhạc cụ, không nhiều hơn 3,4 nhạc cụ và không được phối khí phức tạp như nhạc nền của các thể loại khác. Chính vì thế một beat "tốt" sẽ không làm cho Rapper bị gò bó, họ có thể vào Rap, làm hook hay Melody ở bất kỳ một chỗ nào trong beat. Sự tự do trong Rap là một điều rất quan trọng. Hiện nay các " Rapper " xuất xứ từ Hàn Quốc, Nhật Bản và ngay cả Việt Nam đã làm cho "beat" trở nên phức tạp hơn xưa. Thế nên Rap của họ trở nên gò bó mà thiếu đi cái chất của Rap. Thật chối tai khi nghe một bài Rap được thực hiện ( remix ) trên nhạc nền của Sometime - Britney Spear.
Không những thế, ngay cả trong Rap Mỹ ( USA ), một Rapper được đánh giá cao cũng làm ( hoặc chọn ) beat khác với một Rapper thị trường, một Rapper theo trường phái Old Skull sẽ chọn một beat tiết tấu đơn giản ( beat chính thống ); một Rapper New Skull sẽ chọn một beat phức tạp hơn nhiều ( beat không chính thống ). Lợi và hại của việc chọn beat của 2 trường phái trên là:
_ Chọn Beat theo trường phái chính thống: sự thành công của bài hát sẽ được quyết định 99% bởi Flow, lyric, nội dung mà bài hát truyền tải, cách bè phối bằng vocal ... nói chung là style của bài hát. Khả năng thành công của bài Rap là 50/50, hoặc rất hay hoặc rất dở. Nếu dở thì nó bị quên lãng là tất - lẽ - dĩ - ngẫu, nhưng nếu nó thành công thì sẽ được cộng đồng người da đen đánh giá cao, mà ở Mỹ nếu Rap mà không được người da đen chấp nhận thì cũng như bị Mỹ Linh chê ở Sao Mai Điểm Hẹn VN ( ).
_ Chọn beat theo trường phái không chính thống: sự thành công của bài hát sẽ được quyết định chỉ bởi 40% của Flow, lyric ... Rất dễ trở thành HIT của MTV hay vượt ra ngoài khuôn khổ của nước Mỹ nhưng lại không dễ được chấp nhận ở quê nhà.
VD: Sean Paul, Fort Minor, Timbaland là những đại diện của New Skull làm beat phức tạp. Ở Việt Nam thì có các Artist của Rap.vn như Hiếu Kent, Kitty, Nami Band, Rubby ... ( xin lỗi đã động chạm ) với một loạt các bài Rap - Hiphop " giả cầy " như: Cô Bé Mùa Đông, Trắng và Đen ... nếu những loại nhạc nền họ chọn làm Rap mà gọi là " beat " thì thật là ngớ ngẩn, từ chính xác gọi chúng là Instrumetals.
_ Tiếp đến nói về Lyric và nội dung bài hát: Thật khó có thể nói lên tiêu chuẩn của Lyric một bài Rap thực thụ là gì? Bởi như đã nói ở trên có quá nhiều chủ đề để làm Rap. Nhưng cũng rất dễ nhận ra sự khác nhau giữa lyric, nội dung bài hát của một Rapper thực thụ và một Rapper " giả cầy ":
+ Rapper " giả cầy ": 90% nội dung bài hát liên quan đến tình yêu, 10% còn là những thứ lỉnh kỉng liên quan đến: nhà tao to, xe tao đẹp, tiền tao nhiều. Lyric thì được chau chuốt, tỉ mỉ và giữ sao cho càng sạch càng tốt, nếu có bậy một tý thì cũng là "bậy có văn hóa, bậy có trí tuệ".
+ Rapper thực thụ: như đã nói nhiều lần là cái gì cũng có trong Rap của họ nhưng nếu nói đến tình yêu thì cũng là một loại tình yêu gai góc và ít thơ mộng hơn nhiều, thường tình yêu của họ có tình đồng chí với tình dục ( ). Nếu nói đến tiền thì những đồng tiền đó cũng không phải kiếm dễ và có sẵn. 80% chủ đề của họ là nói về cuộc sống, tình anh em, homie, suy nghĩ về Rap. Lyric không quá phức tạp, nhưng flow thì đạt đến đỉnh điểm. VD: Một cuộc nói chuyện ngắn ngủi với vợ lúc đến thăm mình trong trại giam - 21 Questions của 50Cent, một lá thư của một người hâm mộ gửi đến cho mình và hồi âm - Stan của Eminem ... hay chỉ là những tiếng gào thét, chửi vợ có flow trong Kim - Eminem.
+ Sự khác biệt rõ ràng giữa Rap thực thụ và Rap " giả cầy " là MC: nói đế, chửi thề, nói ... đại loại là những câu nói thêm giữa bài hát. Một bài Rap " giả cầy " không bao giờ có : Oh Shit, Fukking shit, I get money, I run, I'm flying...